Ισχαιμικές ή αιμορραγικές βλάβες στις αρτηρίες του εγκεφάλου προκαλούν μεταβολή των νοητικών λειτουργιών εκτός των κινητικών ή αισθητηριακών ελλειμμάτων.
Ο αναφερόμενος επιπολασμός των νοητικών ελλειμμάτων στην οξεία και την υποξεία φάση μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) κυμαίνεται έως το 80% (Harrison et al., 2016).
Το 50-60% των ασθενών παρουσιάζουν σταθερά ελλείμματα στις νοητικές λειτουργίες στη χρόνια φάση του ΑΕΕ (Douiri et al., 2013).
Το 40% των ασθενών με ΑΕΕ και νοητικές μεταβολές φαίνεται να είναι ανεξάρτητοι στις βασικές δραστηριότητες καθημερινής ζωής (ένδυση, φροντίδα προσωπικής υγιεινής, ετοιμασία γεύματος) και μόλις το 20% στις σύνθετες δραστηριότητες (διαχείριση οικονομικών, χρήση τεχνολογικών μέσων, λήψη φαρμακευτικής αγωγής) (Einarsson et al., 2006).
Ερευνητική μελέτη του Τμήματος Νευροψυχολογίας του ΚΑΑ Θησέας προσδιόρισε τη συχνότητα ελλειμμάτων ανά νοητικό τομέα σε ασθενείς με ΑΕΕ που αξιολογήθηκαν με τις νευροψυχολογικές συστοιχίες Montreal Cognitive Assessment και Frontal Assessment Battery.
| Νοητική Λειτουργία | Συχνότητα % |
| Ταχύτητα επεξεργασίας | 70 |
| Διατήρηση της προσοχής | 65 |
| Ανάκληση πρόσφατων πληροφοριών | 60 |
| Ευελιξία και Αυτορρύθμιση | 45 |
| Οργάνωση και προγραμματισμός | 40 |
| Οπτικοχωρικές/Κατασκευαστικές Δεξιότητες | 40 |
| Προσανατολισμός | 35 |
Λαμβάνοντας υπόψη τον υψηλό επιπολασμό των νοητικών ελλειμμάτων και το σημαντικό αντίκτυπό τους στη λειτουργικότητα ασθενών με ΑΕΕ η νευροψυχολογική αξιολόγηση στο πλαίσιο της αποκατάστασης προσφέρει πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά:
- με το βαθμό αυτονομίας και λειτουργικότητας των ασθενών
- τους πιθανούς περιορισμούς που ίσως εμποδίζουν την επαρκή συμμετοχή στα θεραπευτικά προγράμματα
- τα άθικτα / δυνατά σημεία που θα στηριχθούμε για την εφαρμογή αντισταθμιστικών στρατηγικών
Στο ΚΑΑ Θησέας, ο κλινικός νευροψυχολόγος μέσω έγκυρων και αξιόπιστων νευροψυχομετρικών δοκιμασιών διενεργεί μια αρχική εκτίμηση (baseline) των ασθενών με ΑΕΕ με σκοπό:
- να εξακριβωθεί η ικανότητα του ασθενούς στην κατανόηση και την εκτέλεση οδηγιών
- να διαπιστωθεί εάν ο ασθενής μπορεί να διατηρήσει επαρκή επίπεδα εγρήγορσης, να εστιάσει παρατεταμένα την προσοχή του και να συγκρατήσει νέες πληροφορίες
- να ελεγχθεί εάν η νοητική κατάσταση του ασθενούς επιβάλει την ανάγκη υποστηρικτής προστασίας / επίβλεψης
- να πραγματοποιήσει μια αρχική πρόγνωση σχετικά με τα τελικά επίπεδα της νοητικής κατάστασης
- να προσδιορίσει το προσδόκιμο βελτίωσης του ασθενούς
- να συμβάλει στο σχεδιασμό εξατομικευμένου πλάνου για το πρόγραμμα νοητικής αποκατάστασης
Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ανά τακτά χρονικά διαστήματα και πάντα βάσει των εξατομικευμένων αναγκών του κάθε ασθενούς πραγματοποιούνται μετρήσεις με διαφορετικές ΝΨ δοκιμασίες με στόχο τον αντικειμενικό προσδιορισμό της πορείας προόδου.
Τέλος, κατά την έξοδο πραγματοποιείται τελική επανεκτίμηση με το πρωτόκολλο της αρχικής αξιολόγησης προκειμένου να ανιχνευθούν πιθανές αλλαγές μεταξύ του νευροψυχολογικού προφίλ εισόδου και εξόδου. Η νευροψυχολογική αξιολόγηση εξόδου θα προσφέρει επίσης σημαντικές κλινικές πληροφορίες για το μακροπρόθεσμο προγραμματισμό περιγράφοντας τα δυνατά και αδύναμα σημεία δίνοντας απαντήσεις στο πόσο σύντομα οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν σε προηγούμενες δραστηριότητες και εάν θα απαιτηθούν προσωρινές προσαρμογές και τροποποιήσεις.
Πρόσφατα σχόλια